Belén Poutón Reboredo: "Hai que seguir a investigar a propia riqueza da nosa lingua"

Belén na praia das Catedrais

Cafetería A Barra, Lalín

decembro de 2013

zume de laranxa natural e unha torrada

Belén Poutón Reboredo (Lalín, 13 de marzo de 1990) rematou en maio os seus estudos de Tradución e Interpretación na Universidade de Vigo (inglés – galego), onde tamén traballa como bolseira (correctora) no Servizo de Normalización Lingüística. Tamén vén de gañar o Premio de Tradución convocado anualmente por dita institución coa súa tradución dunha historia de Zadie Smith, Hamwell o vello, publicada en lingua inglesa en 2007.

Di que sempre lle gustaron as linguas e quixo facer xirar a súa vida en torno a elas; polo tanto, estudar tradución foi algo non discutible. Logo de superada unha crise que lle fixo preguntarse se estaría a traballar no eido correcto, se non tería sido mellor estudar galego e non inglés, resolveu que non, que podía contribuír á estender o sistema literario e lingüístico galego dende a súa perspectiva de tradutora literaria, porque iso é o que Belén quere ser nun futuro non moi distante.

P. Desde a túa altura, recén rematados os seus estudos, como albiscas a situación da tradución literaria ao galego?

R. Para unha persoa coma min a situación non é doada porque, tendo en conta o tamaño da profesión e a súa capacidade de admitir novos traballos, xa hai moit@s tradutor@s no sistema e as posibilidades de traballar profesionalmente non son moitas. Ademais, dáme a impresión de que as grandes editoras galegas non apostan abondo pola tradución.

P. Polo tanto, cres que te vas poder dedicar só a isto?

R. Non o creo, é máis que probable que teña que compaxinar o que máis me gusta (a tradución literaria) con outras cousas; como a tradución técnica (manuais e folletos) e a audiovisual.

P. Por que decidiches participar neste premio?

R. Hai varias razóns, non só unha. Por probarme a min mesma e porque se saía ben podería ser algo moi positivo para o meu futuro profesional. Nunca sabes o que che pode abrir portas. E eu quero abrilas.

P. Como foi o proceso para a escolla deste texto e non outro?

R. Tamén hai varias razóns. A verdade é que revisei varios textos que me interesaban antes de optar por este. Ao final pesaron máis dúas razóns: a historia gustábame moito e supuña un reto, era complicada de traducir.

P. Que complicacións sinalarías, por exemplo?

R. Hai unha cantidade impresionante de xogos de palabras que é complicado reflectir en galego mantendo un mínimo de corrección e posibilidades de comprensión por parte d@ lector@.

En ocasións, Hanwell usa e recrea linguaxe que provén de seu pai, Hamwell o Vello, que á súa vez é amigo do uso e abuso de frases feitas. En concreto, cando Hanwell improvisa recitando uns versos que toman palabras dos consellos de Hanwell o Vello.

E hai que tomar decisións na vida (risas), coma fish’n’chips, que pasa a ser ‘fritada de peixe e patacas’.

P. Que dificultades, na túa curta experiencia, atopaches, fóra das propias dificultades do texto en si?

R. Creo que non hai moitos recursos en galego. Teriamos que ter máis. Algúns dicionarios e glosarios que hai en galego mesmamente deixan moito que desexar. Por exemplo, creo que o dicionario da RAG está incompleto, incluso palabras de uso cotián non figuran nel.

Por outra banda, a norma lingüística ten que avanzar máis no camiño da flexibilidade. Hai algunha incerteza terminolóxica que habería que emendar. E inda hai que seguir a investigar a propia riqueza da nosa lingua para que, ás veces, non caiamos nos castelanismos. Por exemplo, ‘facer o pino’ é un deles que quedou no meu texto, e non por falta de investigación. Estou segura de que hai unha expresión equivalente na nosa lingua pero non a atopei. E así quedou.

P. E logo disto, que pasos vas dar para converterte nunha tradutora profesional?

R. O primeiro será a cuestión dos currículos e pensar nalgún proxecto que presentar a algunha editora. De non haber resposta, haberá que ver.

P. Hai algunha cousa sobre a que che gustaría traballar?

R. A verdade é que de momento non. Gústame moito a narrativa contemporánea. Por aí supoño que tirarei. Gústanme autores como Auster ou Murakami. Admiro, por exemplo, a capacidade que ten Murakami de recrear mundos e universos propios, cercanos ou non @s lector@s. Pero claro, aí xa tería que continuar aprendendo o xaponés para defenderme mellor.

P. Como ves a oferta de textos traducidos en galego?

R. En principio, a pesar da crise tan fonda que existe, a oferta é bastante boa e variada. Hai oferta de tradución de textos clásicos e tamén de textos actuais. Hai casos incluso nos que as traducións de certos autores teñen saído antes en galego que en castelán, por exemplo. Sería un caso no que globalmente se está a facer moito con poucos recursos. E logo están editoras como Rinoceronte, que cobre baleiros que as ‘grandes’ non poderían facer, con textos procedentes de linguas non tan potentes coma o inglés. E en literatura infantil tamén hai moita oferta.