historia dunha hora

sabedores de que a señora Mallón padecía unha enfermidade crónica, procuráronse todas as precaucións posíbeis ao comunicarlle que morrera o seu home.

foi súa irmá Xosefina quen llo dixo, con frases entrecortadas; suxestións veladas que revelaban ao tratar de ocultar. Ricardo, amigo do seu home, tamén estaba alí, preto dela. foi el quen estaba na redacción do xornal cando se recibiron as novas do desastre ferroviario. co nome de Brandán Mallón á cabeza da listaxe de 'finados'. só esperara o tempo suficiente para asegurarse de que un segundo telegrama o confirmara, e apresurárase para evitar que algún outro amigo, menos coidadoso e delicado, transmitise a triste nova.

nom oíu a historia como tantas outras mulleres teñen oído o mesmo, paralizada e incapaz de aceptar o que significaba. botou a chorar de inmediato, de xeito repentino, salvaxe e sen importarlle os demais. nom deixou que ninguén fose con ela.

fronte á ventá aberta había unha butaca cómoda e ampla. afundiuse nela, esmagada por un esgotamento físico que perseguía ao seu corpo e semellaba chegarlle ata a alma.

na praza que había diante da casa, baleira, vía as copas das árbores que vibraban cheas de vida nova e de primavera. o delicioso alento da chuvia estaba no aire. e na rúa un vendedor ambulante anunciaba a berros as súas mercadorías. chegoulle, débil, a melodía dunha canción que alguén cantaba ao lonxe, e no beirado chiaban infinidade de pardais.

desde o oeste viñan cara a súa ventá as nubes amontoadas unha enriba doutra e parcheadas polo ceo azul.

sentou coa cabeza cara atrás sobre o coxín da cadeira, inmóbil, a nom ser cando un sollo lle subía á gorxa e a sacudía, coma cando un neno queda durmido de tanto chorar e inda salouca en soños.

era moza, cara pálida e calma e cuns trazos que indicaban represión e incluso certo rixo. pero agora había unha mirada anodina nos seus ollos, que miraban ao lonxe cara un daqueles parches de ceo azul. nom era unha mirada reflexiva; indicaba a suspensión de todo pensamento intelixente.

algo ía chegar ata ela e esperábao, asustada. que sería? nom o sabía, algo demasiado sutil e esquivo para poderlle dar nome. pero sentíao, arrastrándose desde o ceo, aproximándose a ela nos sons, nos cheiros, e na cor que ateigaba o aire.

axitoulle un tumulto o peito. comezaba a recoñecer o que se aproximaba para posuíla, e ela quería loitar para rexeitalo - tan indefensa como estaban as súas mans, esveltas e brancas.

cando se abandonou, escapou dos seus labres lixeiramente separados unha palabra nun pequeno suspiro. en voz baixa díxoa unha e outra vez, 'libre, libre, libre!'. a mirada perdida e o terror que a seguiron desapareceron dos seus ollos. agora eran precisos e brillaban. sentía latexar os pulsos e a sangue que a percorría aqueceuna e relaxou toda e cada unha das polgadas do seu corpo.

nom se detivo a pensar se a ledicia que a posuía era monstruosa ou nom. unha percepción diáfana e exultante permitiulle desestimar aquela suxestión como algo trivial.

sabía que volvería chorar ao ver as mans, amábeis e delicadas, amortalladas; a cara que sempre a mirara con amor, fixa e gris e morta. pero viu, máis alá dese amargo momento, unha longa procesión de anos que lle pertencerían só a ela. e abriu e estendeu os brazos para darlles a benvida.

nom habería ninguén para quen vivir durante eses vindeiros anos, viviría para si mesma. nom habería un vontade poderosa que dobregaría a súa coa persistencia cega coa que os homes e as mulleres pensan que teñen dereito a impor o seu parecer sobre outro ser humano. fose con intencións crueis ou amábeis, nese breve momento de iluminación, o acto nom deixaba de parecerlle un crime.

e aínda así amárao, ás veces. mais nom outras. que importaba xa! que podía importar o amor, o misterio sen solución, en vista de que posuía unha seguridade en si mesma que agora recoñecía como o máis poderoso impulso do seu ser!

'libre! en corpo e alma!', seguiu murmurando.

Xosefina estaba axeonllada ante a porta pechada, cos beizos no oco da chave, rogándolle que a deixara entrar. 'Luísa, abre a porta. suplícocho, por deus bendito, abre a porta'.

'marcha. estou ben'. si, estaba absorbendo o elixir da vida a través da ventá aberta.

a súa fantasía desbocouse pensando en todos aqueles días que a esperaban. días de primavera, e días de verán e todo tipo de días que ían ser seus. respirou un rezo por unha vida que fose longa. inda onte se estremecera ao pensar que a vida podería ser longa.

finalmente ergueuse e abriu a porta aos importunos da súa irmá. os seus ollos enfebrecidos e triunfantes mentres sen darse conta se comportaba como a deusa da Vitoria. agarrouse á cintura de súa irmá e baixaron xuntas as esqueiras. Ricardo esperábaas abaixo.

alguén despechou a porta da rúa. quen entraba era Brandán Mallón, coa roupa algo lixada pola viaxe, coa súa maleta e o seu paraugas. estivera lonxe do lugar do accidente e nin sequera soubera del. asustouse co berro penetrante de Xosefina. e co rápido aceno de Ricardo por evitar que o vira a súa muller.

pero Ricardo foi demasiado lento.

cando viñeron os médicos dixeron que Luísa morrera dun ataque ao corazón - de dita que mata.

@xindiriz, tradución de 'The Story of an Hour', Kate Chopin, escrita o 19 de abril de 1894