domingo, 6 de xaneiro de 2013

macbeth e as bruxas (a1, e3)

           tronos. entran as tres bruxas
primeira bruxa onde estiveches, irmá?
segunda bruxa matando quiros.
terceira bruxa – irmá, ti onde?
primeira bruxa -
  a muller dun mariñeiro tiña castañas no mandil, 
  mastigaba, mastigaba, mastigaba. "dame!" díxenlle: 
  "lisca de aí, bruxa!" roña a gorda sarnosa.
    o home foise a Aleppo ao mando do Tigre:
    pero nun cribo ata alá navegarei
    e, coma rato sen rabo,
    dareille que te dalle dalle. 
segunda bruxa – vento che darei.
primeira bruxa – ben me parece.
terceira bruxa – eu tamén.
primeira bruxa –
  o resto xa o teño eu,
    e os propios portos que tocan
    todos os agochos que saben
    nas cartas do navegante.
    chuchareino como se chucha na palla:
    sono nin noite nin día
    colgará pálpebras sobre faiado
    facendo que o home non viva:
    esgotado sete noites por nove veces nove
    minguará do cumio á desesperanza:
    inda que non poida extraviar a súa cortiza,
    sufrirá as sacudidas da tempestade.
    mirade o que teño.
segunda bruxa – a ver, a ver.
primeira bruxa –
   aquí está o polgar dun piloto,
    náufrago cando á casa volvía.
           son de tambores.
terceira bruxa –
  tambores, tambores! 
  Macbeth achégase.
TODAS –  
  misteriosas irmás, xuntas da man, 
  ás lindes do mar e a terra, 
  así van e xiran, e xiran: 
  tres cara ti, tres cara min 
  e tres de novo, ata facer nove. 
  silenzo! O feitizo está feito.
           entran MACBETH e BANQUO.
MACBETH – día tan fétido e fermoso non teño visto.
BANQUO –
  a que distancia cae Forres? — que son estas 
  tan mirradas e extravagantes na vestimenta, 
  que non semellan habitantes da terra, 
  e, sen embargo, nela están? vivides? ou sodes quen 
  que home vos pregunte? semella que me entendedes, 
  pois cadansúa a un tempo osudos dedos pousa 
  en labres encarquillados: deberiades ser mulleres, 
  e, sen embargo, as barbas impídenme interpretar 
  que iso sexades.
MACBETH – falade, se sodes quen: que sodes?
primeira bruxa – saúde, Macbeth! saúde para ti, Señor de Glamis!
segunda bruxa – saúde, Macbeth, saúde para ti, Señor de Cawdor!
terceira bruxa – saúde, Macbeth, que a Rei chegarás!
BANQUO –
  bo señor, por que vos alterades, e semellades temer 
  cousas que tan fermosas soan? — en nome da verdade, 
  sodes fantasía, ou iso exacto 
  que por fóra mostrades? meu nobre compañeiro 
  saudades con graza evidente e gran predición
    de ter nobreza e esperanza real,
    que semella completamente absorto; a min non me falades.
    se sabedes mirar na semente do tempo,
    e dicir que grao medrará e cal non,
    faládeme entón a min, que nin suplico nin temo
    nin favor nin odio voso.
primeira bruxa – saúde!
segunda bruxa – saúde!
terceira bruxa – saúde!
primeira bruxa – menos ca Macbeth, e máis.
segunda bruxa – non tan feliz, por iso moito máis.
terceira bruxa –
  procrearás reis, inda que ti non o sexas: 
  saudemos todas, a Macbeth e Banquo!
primeira bruxa – a Banquo e Macbeth, saúde!
MACBETH –
  agardade, falantes imperfectas, dicídeme máis: 
  ao morrer Sinel fun Señor de Glamis; 
  pero como de Cawdor? o Señor de Cawdor vive, 
  un cabaleiro próspero; e ser rei 
  ultrapasa toda crenza, 
  non máis que ser Cawdor. dicide de onde
  tirades esta estraña información, ou por que
    neste páramo desolado detedes a nosa marcha
    con saúdo tan profético? falade, ordénovos.
           as bruxas esvaecen.
BANQUO –
  a terra ten burbullas, como a auga, 
  e estas son desa caste. onde desapareceron?
MACBETH –
  no aire; e o que semellaba corpóreo disipouse
    como bafo no vento. se tiveran quedado!
BANQUO –
  estaban esas cousas aquí mentres falabamos? 
  ou tennos virado insensato o celme
    que apresa a razón?
MACBETH – os teus fillos serán reis.
BANQUO – ti serás rei.
MACBETH – e Señor Cawdor tamén: non soaba así?
BANQUO – a ese mesmo refrán. quen anda aí?
           entran ROSS e ANGUS.
ROSS –
  o Rei recibiu con agrado, Macbeth, 
  as novas do teu éxito; e ao ler
    a túa ventura na loita dos rebeldes      
    asombro e parabéns compiten por saber 
  que pertence a ti e a el. así feito calar, 
  considerando o resto do mesmo día, 
  atópate entre as rexas liñas de Noruega, 
  sen que temas o que lograches facer, 
  estrañas imaxes da morte. densas historias 
  traían mensaxe tras mensaxe; e cada un portaba 
  parabéns para ti pola gran defensa do seu reino, 
  e derramábaos aos seus pes.
ANGUS –
                                    envíasenos 
  ofrecerche do noso real señor grazas; 
   e anunciarte na súa presenza, 
  non pagarche.
ROSS – 
  e, como proba dun maior honor, 
  ordenoume, no seu nome, te chame Señor de Cawdor: 
  ao que engado, saúde, valerosísimo Señor! 
   pois o mereces.
BANQUO – que, pode o demo falar a verdade?
MACBETH –
  o Señor de Cawdor vive; por que me invistides 
  con roupas emprestadas?
ANGUS – 
                                   quen o era inda vive; 
  pero sometido a ominoso xuízo conserva a vida 
  que merece perder. se en combinación 
  cos de Noruega, se en apoio da rebelión 
  con axuda e ocultas vantaxes, ou de ambos xeitos 
  traballou pola destrución da súa patria, non o sei; 
  pero a traizón capital, confesa e probada, 
  o ten derrubado.
MACBETH  [aparte.] –
                                   Glamis, e Señor de Cawdor! 
  o mellor está por vir.
           [a ROSS e ANGUS.]
                                         grazas polos vosos esforzos.
           [Aside to BANQUO.]
  non esperas que os teus fillos sexan reis, 
  se as que me deron o Señorío de Cawdor 
  llelo prometeron a eles?
BANQUO  [aparte.] 
                                   se te fías diso
  inda podería conducirte á coroa, 
  ademais do Señorío de Cawdor. mais resulta estraño; 
  e ás veces, para forxar a nosa perdición, 
  os instrumentos da escuridade cóntannos verdades, 
  gáñanos con honestas bagatelas, para traizoarnos 
  con graves consecuencias.—
           [a ROSS e ANGUS.]
  curmáns, prégovos unhas palabras.
MACBETH [aparte.] 
                                   ditas dúas verdades, 
  como prólogos felices da gran representación
  do tema imperial.— 
                                   grazas, cabaleiros.            
           [aparte.]
  esta sedución sobrenatural 
  non pode ser mala, non pode ser boa: se mala, 
  por que me ten dado mostra de éxito
  comezando cunha verdade? son Señor de Cawdor. 
  se boa, por que cedo a esa suxestión 
  cuxa horrible imaxe me desconxunta os cabelos 
  e fai que o corazón me bata contra as costelas, 
  fóra do uso natural? os medos de agora 
  son menores que os horrores da imaxinación: 
  o meu pensar, cuxo crime inda non é máis que fantasía, 
  convulsiona tanto a miña humana condición que a función 
  sufócase coas conxecturas, e nada é 
  senón o que non é.
BANQUO – fixádevos, como o noso compañeiro está absorto.
MACBETH  [aparte.] 
  se as circunstancias me fan rei, ben, que me coroen, 
  sen facer eu nada.
BANQUO –
                                   novos honores recaen nel, 
  e como a roupa nova, non se amoldan 
  senón ao usalos.
MACBETH  [aparte.] 
                                   que sexa o que teña que ser, 
  tempo e momento percorren ata o máis áspero dos días.
BANQUO – valeroso Macbeth, quedamos á vosa disposición.
MACBETH –
  desculpádeme: o meu obtuso cerebro ocupábase 
  con cousas esquecidas. nobres cabaleiros, os vosos esforzos
    están gravados alí onde cada día pasarei
    a folla para lelos. vaiamos onde o rei.
        [aparte a Banquo.]
  reflexiona sobre o acontecido, e, dentro dun tempo,
    téndoo sopesado, falemos
    abertamente un co outro.
BANQUO – de bo grado.
MACBETH – ata entón, abonda.— imos, meus amigos.
           vanse.

capa da edición de GK Hunter, 1967
1 – esta importante escena xunta a tese e a antítese que representarían as dúas primeiras – as irmás engurradas e os soldados sanguentos logo da batalla. Revélanos a natureza de Macbeth e contrástaa coa de Banquo, pero deixa o futuro aberto.

2 – o Tigre saíu de Inglaterra o 5 de decembro de 1604 e regresou logo dunha travesía chea de avatares o 27 de xuño de 1606: 568 días, case as “esgotado sete noite por nove veces nove”.

3 – polo argumento, Macbeth exemplificaría aquilo de “non hai crime sen castigo;” pero ten moito menos que ver co descubrimento do crime que coa revelación do criminal ante si mesmo. A obra desprégase a partir do interese suscitado polo heroe; e o heroe aquí e un criminal; ou mellor, un home obsesionado coas tendencias criminais, tan universais, que describimos co termo de ‘mal’. A obra é unha descuberta ou anatomía do mal. De todas as obras de Shakespeare, Macbeth é a máis obsesivamente relacionada co mal. Outros ‘malos’ tiñan aparecido antes (Aaron, Don John, Shylock, Claudio, Iago, Edmund) pero o mal era apenas unha sombra no medio das raiolas do sol, a carón de Desdémona, Cordelia, Beatriz, Tito ou Otelo. Aquí o mal é, por unha vez e sen dúbida algunha, máis grande, fascinante e efectivo que a pálida representación do ben. Macbeth cae, pero non esencialmente por causa do poder dos seus inimigos. Produce a súa propia destrución; o movemento que sitúa a Malcolm, Macduff e Seyward por riba del é xerado, en primeiro termo, pola súa propia tendencia descendente e só secundariamente polo que eles son quen de facer (tradución mala do inicio da introdución da edición de G.K. Hunter, 1967).

Ningún comentario:

Publicar un comentario