todos abordo – o acontecemento en tránsito

www.penguin.com.au

todos abordo – o acontecemento en tránsito

All Aboard – Event In Transit

‘un tsunami matou máis de 200000 persoas en Indonesia!’ ‘un fotógrafo sensacionalista captou unha instantánea da vaxina de Britney Spears!’ ‘finalmente decateime que teño que deixalo todo e botarlle unha man!’ ‘o brutal golpe esnaquizou todo o país!’ ‘gañou o pobo! O ditador fuxiu!’ ‘como pode ser que exista algo tan fermoso como a última sonata para piano de Beethoven?’

‘A tsunami killed more than 200000 people in Indonesia!’ ‘A paparazzo snapped Britney Spears’ vagina!’ ‘I finally realized I have to drop everything else and help him!’ ‘The brutal takeover shattered the entire country!’ ‘The people have won! The dictator has run away!’ ‘How is something as beautiful as Beethoven’s last piano sonata even possible?’

todas estas afirmacións refírense ao que cando menos algúns de nós considerariamos un acontecemento – unha noción anfibia con incluso máis de cincuenta sombras de gris. Un ‘acontecemento’ pode referirse a un desastre natural devastador ou ao escándalo do último ‘famosete’, o triunfo do pobo ou unha brutal carga policial, unha intensa experiencia en presenza dunha obra de arte ou unha decisión íntima. Dadas todas estas variantes, non hai outra maneira de poñer orde no enigma da definición que arriscase, subir ao tren e comezar a nosa viaxe cunha definición aproximada de acontecemento.

All these statements refer to that which at least some of us would consider an event – an amphibious notion with even more than fifty shades of grey. An ‘Event’ can refer to a devastating natural disaster or to the latest celebrity scandal, the triumph of the people or a brutal political change, an intense experience of a work of art or an intimate decision. Given all these variations, there is no other way to introduce order into the conundrum of definition than to take a risk, board the train and start our journey with an approximate definition of event.

Agatha Christie inicia o das 4:50 procedente de Paddington no medio dunha viaxe en tren desde Escocia a Londres, onde Elspeth McGillicuddy, de camiño a visitar a súa vella amiga Jane Marple, ve como esganan unha muller no compartimento dun tren que pasa (o das 4:50 procedente de Paddington). Todo sucede moi rápido e a súa visión é borrosa, así a policía non se toma en serio a Elspeth porque non hai evidencia de delito; só a señorita Marple cre a súa historia e comeza a investigar. Este é un acontecemento na súa forma máis pura e máis mínima: algo chocante, fóra do común, que semella acontecer totalmente de súpeto e interrompe o discorrer normal das cousas; algo que emerxe parece que de ningures, sen causas discernibles, unha aparición sen fundamentos sólidos.

Agatha Christie’s 4.50 from Paddington opens in the middle of a journey on a train from Scotland to London, where Elspeth McGillicuddy, on the way to visit her old friend Jane Marple, sees a woman being strangled in the compartment of a passing train (the 4.50 from Paddington). It all happens very fast and her vision is blurred, so the police don’t take Elspeth’s report seriously as there is no evidence of wrongdoing; only Miss Marple believes her story and starts to investigate. This is an event at its purest and most minimal: something shocking, out of joint, that appears to happen all of a sudden and interrupts the usual flow of things; something that emerges seemingly out of nowhere, without discernible causes, an appearance without solid being as its foundation.

hai por definición, algo ‘milagroso’ nun acontecemento, desde os milagres das nosas vidas diarias ata aqueles das esferas máis sublimes, incluída a divina. A natureza do cristianismo como acontecemento provén do feito de que ser cristián require unha crenza nun acontecemento singular – a morte e resurrección de Cristo. Quizás incluso máis fundamental é a relación circular entre a crenza e as súas razóns: non podo dicir que creo en Cristo porque, por certas razóns, estaba convencido para crer; é só cando creo que podo comprender as razóns para facelo. A mesma relación circular aplícase ao amor: non me namoro por razóns concretas (os seus beizos, o seu sorriso, …) – é porque xa a amo que os seus beizos, … me atraen. Isto é porque o amor, tamén, ten que ver co acontecemento. É unha manifestación dunha estrutura circular na que o efecto do acontecemento determina as súas causas ou razóns de xeito retroactivo. E o mesmo se aplica a un acontecemento político como as prolongadas protestas da praza Tahrir en Cairo que derrubaron o réxime de Mubarak: poden explicarse as protestas de xeito doado como resultado de impases específicos na sociedade exipcia (xuventude desempregada, educada sen perspectivas claras, …), pero, dalgún xeito, ningunha delas pode explicar a enerxía sinerxética que fixo nacer o que seguiu a continuación.

There is, by definition, something ‘miraculous’ in an event, from the miracles of our daily lives to those of the most sublime spheres, including that of the divine. The eventual nature of Christianity arises from the fact that to be a Christian requires a belief in a singular event – the death and resurrection of Christ. Perhaps even more fundamental is the circular relationship between belief and its reasons: I cannot say that I believe in Christ because I was convinced by the reasons for belief; it is only when I believe that I can understand the reasons for belief. The same circular relation holds for love: I do not fall in love for precise reasons (her lips, her smile …) – it is because I already love her that her lips, … attract me. This is why love, too, is eventual. It is a manifestation of a circular structure in which the eventual effect retroactively determines its causes or reasons. And the same holds for a political event like the prolonged protests on Tahrir Square in Cairo which toppled the Mubarak regime: one can easily explain the protests as the result of specific deadlocks in Egyptian society (unemployed, educated youth with no clear prospects, …), but, somehow, none of them can really account for the synergetic energy that gave birth to what went on.

do mesmo xeito, a aparición dunha nova forma artística é un acontecemento. Tomemos o exemplo do cine negro. Nunha análise detallada, Marc Vernet demostra que todas as características principais que constitúen a definición común de cine negro (iluminación chiaroscuro, plano holandés, o universo paranoico da novela hard-boiled coa corrupción elevada a unha característica metafísica cósmica personificada na femme fatale) xa eran parte das películas de Hollywood. Sen embargo, o enigma que permanece é a misteriosa eficiencia e persistencia da noción de negro: canta máis razón ten Vernet en canto aos feitos, cantas máis causas históricas ofrece, más enigmático e inexplicable se volven a extraordinaria fortaleza e lonxevidade desta noción ‘ilusoria’ de negro – a noción que ten perseguido a nosa imaxinación durante décadas.

In the same way, the rise of a new art form is an event. Let us take the example of film noir. In his detailed analysis, Marc Vernet demonstrates that all the main features that constitute the common definition of film noir (chiaroscuro lighting, askew camera angles, the paranoiac universe of the hard-boiled novel with corruption elevated to a cosmic metaphysical feature embodied in the femme fatale) were already present in Hollywood films. However, the enigma that remains is the mysterious efficiency and persistence of the notion of noir: the more Vernet is right at the level of facts, the more he offers historical causes, the more enigmatic and inexplicable becomes the extraordinary strength and longevity of this ‘illusory’ notion of noir – the notion that has haunted our imagination for decades.

nunha primeira aproximación, un acontecemento é así o efecto que semella exceder as súas causas – e o espazo dun acontecemento é o que se abre polo oco que separa un efecto das súas causas. Xa con esta definición aproximada atopámonos no corazón mesmo da filosofía, posto que a causalidade é un dos problemas básicos dos que trata a filosofía: están todas as cousas conectadas por vínculos causais? Todo o que existe ten que estar fundamentado en razóns suficientes? Ou hai cousas que dalgún xeito xorden a partir da nada? Como, entón, pode axudarnos a filosofía a determinar o que é un acontecemento – unha ocorrencia non fundamentada en razóns suficientes – e como é posible?

At first approach, an event is thus the effect that seems to exceed its causes – and the space of an event is that which opens up by the gap that separates an effect from its causes. Already with this approximate definition, we find ourselves at the very heart of philosophy, since causality is one of the basic problems philosophy deals with: are all things connected with casual links? Does everything that exists have to be grounded in sufficient reasons? Or are there things that somehow happen out of nowhere? How, then, can philosophy help us to determine what an event - an occurrence not grounded in sufficient reasons – is and how it is possible?

sl.wikipedia.org

desde os seus inicios, a filosofía semella oscilar entre dous enfoques: o transcendental e o ontolóxico ou óntico. O primeiro ten que ver coa estrutura universal de cómo se nos presenta a realidade. Que condicións deben cumprirse para que percibamos algo como realmente existente? ‘transcendental’ é o termo técnico do filósofo para tal esquema, que define os co-ordinados da realidade – por exemplo, o enfoque transcendental fainos conscientes de que, para un naturalista científico, os espíritos e significados son tamén unha parte da realidade, non só as nosas proxeccións humanas. O enfoque óntico, polo contrario, ten que ver coa propia realidade, na súa emerxencia e  implantación: como chegou a existir o universo? No século vinte, a distancia entre estes dous métodos de pensamento ampliouse máis: o enfoque transcendental acadou o seu apoxeo coa filósofo alemán Martin Heidegger (1889-1976), mentres o ontolóxico semella hoxe secuestrado polas ciencias naturais – esperamos que a resposta á pregunta sobre as orixes do noso universo procedan da cosmoloxía cuántica, as ciencias cerebrais e o evolucionismo. Xusto no inicio do seu novo ‘supervendas’, o Gran Deseño, Stephen Hawkins proclama triunfal que ‘a filosofía está morta’: as cuestións metafísicas sobre a orixe do universo, … que unha vez eran o tema de especulacións filosóficas, poden responderse agora por medio da ciencia experimental e ser así empiricamente comprobadas.

From its very inception, philosophy seems to oscillate between two approaches: the transcendental and the ontological or ontic. The first concerns the universal structure of how reality appears to us. Which conditions must be met for us to perceive something as really existing? ‘Transcendental’ is the philosopher’s technical term for such a frame, which defines the co-ordinates of reality – for example, the transcendental approach makes us aware that, for a scientific naturalist, only spatio-temporal material phenomena regulated by natural laws really exist, while, for a premodern traditionalist, spirits and meanings are also part of reality, not only our human projections. The ontic approach, on the other hand, is concerned with reality itself, in its emergence and deployment: how did the universe come to be? In the twentieth century, the gap between these two methods of thinking became most extreme: the transcendental approach reached its apogee with German philosopher Martin Heidegger (1889–1976), while the ontological one seems today kidnapped by natural sciences – we expect the answer to the question of the origins of our universe to come from quantum cosmology, the brain sciences and evolutionism. At the very beginning of his new bestseller, The Grand Design, Stephen Hawking triumphantly proclaims that ‘philosophy is dead’: metaphysical questions about the origin of the universe, … which were once the topic of philosophical speculations, can now be answered through experimental science and thus empirically tested.

o que non pode deixar de sorprender ao viaxante é que ambos enfoques culminan nalgunha noción de Acontecemento: o Acontecemento da revelación do Ser – do horizonte de significado que determina como percibimos e nos relacionamos coa realidade – no pensamento de Heidegger; e, no Big Bang (ou simetría rota), o Acontecemento primordial do que xurdiu todo o noso universo, no enfoque óntico, defendido pola cosmoloxía cuántica.

What cannot but strike the traveler is that both approaches culminate in some notion of Event: the Event of the disclosure of Being – of the horizon of meaning which determines how we perceive and relate to reality – in Heidegger’s thought; and, in the Big Bang (or broken symmetry), the primordial Event out of which our entire universe emerged, in the ontic approach, upheld by quantum cosmology.

a nosa primeira definición tentativa de acontecemento como un efecto que excede as súas causas retrotráenos así a unha multiplicidade inconsistente: é un acontecemento un cambio do xeito no que a realidade se nos aparece, ou é unha transformación devastadora da propia realidade? Reduce a filosofía a autonomía dun acontecemento, ou pode explicar a súa propia autonomía? Polo tanto, de novo: hai unha maneira de introducir algún tipo de orden neste enigma? O procedemento obvio tería sido clasificar os acontecementos en especies e subespecies – para diferenciar entre acontecementos materiais e inmateriais, entre acontecementos artísticos, científicos, políticos e íntimos, … Sen embargo, tal enfoque ignora a característica básica dun acontecemento: a emerxencia sorprendente de algo novo que mina todos os esquemas estables. A única solución apropiada é, polo tanto, acercarse aos acontecementos dun xeito ‘acontecemental’ – pasar dunha noción a outra por medio da afloración dos impases que saturan cada unha, para que a nosa viaxe atravese as transformacións da propia universalidade, acercándose – así o espero – ao que Hegel denominou ‘universalidade concreta’, unha universalidade que non só é o contedor baleiro do seu contido particular, pero que procrea este contido por medio da implantación dos seus antagonismos, impases e inconsistencias inmanentes.

Our first tentative definition of event as an effect which exceeds its cases thus brings us back to an inconsistent multiplicity: is an event a change in the way reality appears to us, or is it a shattering transformation of reality itself? Does philosophy reduce the autonomy of an event, or can it account for this very autonomy? So again: is there a way to introduce some order into this conundrum? The obvious procedure would have been to classify events into species and subspecies – to distinguish between material and immaterial events, between artistic, scientific, political and intimate events, … However, such an approach ignores the basic feature of an event: the surprising emergence of something new which undermines every stable scheme. The only appropriate solution is thus to approach events in an evental way – to pass from one to another notion of event by way of bringing out the pervading deadlocks of each, so that our journey is one through the transformations of universality itself, coming close – so I hope – to what Hegel called ‘concrete universality’, a universality which is not just the empty container of its particular content, but which engenders this content through the deployment of its immanent antagonisms, deadlocks and inconsistencies.

imaxinemos, por tanto, que estamos nunha viaxe de metro con moitas estacións e conexións, con cada estación representando unha definición putativa de acontecemento. A primeira estación será un cambio ou desintegración do marco por medio do que aparece a realidade ante nós; a segunda, unha Caída relixiosa. Seguida pola ruptura da simetría; a Ilustración budista; un encontro coa verdade que devasta a nosa vida corrente; a experiencia do ser como ocorrencia acontecemental; a inmanencia da ilusión da verdade que fai acontecemental a propia verdade; un trauma que desestabiliza a orde simbólica na que habitamos; a aparición dun novo ‘Gran Significante’, un significante que estrutura un campo semántico completo; a experiencia do puro fluír do (non)sentido; unha ruptura política radical; e a ruína dun logro acontecemental. A viaxe será accidentada pero excitante, explicaranse moitas cousas no traxecto. Así, sen máis delongas, comecemos!

Let us then imagine that we are on a subway trip with many stops and connections, with each stop standing for a putative definition of event. The first stop will be a change or disintegration of the frame through which reality appears to us; the second, a religious Fall. This is followed by the breaking of symmetry; Buddhist Enlightment; an encounter with Truth that shatters our ordinary life; the experience of the self as a purely evental occurrence; the immanence of illusion to truth which makes truth itself evental; a trauma which destabilizes the symbolic order we dwell in; the rise of a new ‘Master-Signifier’, a signifier which structures an entire field of meaning; the experience of the pure flow of (non)sense; a radical political rupture; and the undoing of an evental achievement. The journey will be bumpy but exciting, and much will be explained along the way. So, without further ado, let’s begin!

primeiro capítulo de - first chapter in

Event: Philosophy In Transit

o acontecemento: a filosofía en tránsito

Slavoj Žižek

tradución mala por @xindiriz